انذار به حشر (قرآن)انذار مردم نسبت به حشر، فرمان خداوند به پیامبر صلی الله علیه وآله می باشد. ۱ - انذار به روز قیامت... وتنذر یوم الجمع لا ریب فیه...(و این گونه قرآنی عربی (فصیح و گویا) را بر تو وحی کردیم تا «ام القری» (مکه) و مردم پیرامون آن را انذار کنی و آنها را از روزی که همه خلایق در آن روز جمع می‌شوند و شک و تردید در آن نیست بترسانی؛ گروهی در بهشتند و گروهی در آتش سوزان!) ۲ - تفسیر آیهدر این آیه می‌فرماید: غرض از وحی انذار مردم است، و مخصوصا انذاری که مربوط به روز قیامت است، روزی که همه مردم در آن جمع می‌شوند و گروهی به سوی بهشت، و گروهی دیگر به سوی آتش می‌روند. چون اگر مردم به چنین روزی تهدید و انذار نشوند، دعوت دینی به نتیجه نمی‌رسد و تبلیغ دینی سودی نمی‌بخشد. آن گاه این نکته را بیان می‌کند که دو دسته شدن مردم چیزی است که مشیت خدای سبحان به آن تعلق گرفته، و به همین منظور دین را برای مردم تشریع کرده، و از راه وحی مردم را از روز جمع انذار نموده، چون او ولی مردم است، و آنها را بعد از مردن زنده می‌کند، و بین آنان در آنچه اختلاف می‌کردند حکم می‌فرماید. آن گاه رشته کلام به مساله توحید ربوبیت کشیده می‌شود، و اینکه به جز خدای تعالی ربی نیست، چون صفاتی که رب باید داشته باشد مختص به خداست، و هیچ شریکی در هیچ یک از آن صفات شرکت ندارد. ۳ - انذار و تبشیردرست است که از ذیل آیه یعنی جمله" فریق فی الجنة و فریق فی السعیر" استفاده می‌شود که وظیفه پیامبر هم انذار است و هم بشارت، ولی از آنجا که تاثیر" انذار" در نفوس مخصوصا در افراد نادان و لجوج عمیقتر است، در آیه، دو بار فقط روی" انذار" تکیه شده، با این تفاوت که در مرحله اول سخن از انذار شوندگان است، و در مرحله دوم سخن از چیزی است که باید از آن بترسند یعنی دادگاه قیامت. روزی که به خاطر اجتماع عموم انسانها رسواییش بسیار دردناک و شدیداست. ۴ - شبهه و پاسخ آندر اینجا سؤالی مطرح است و آن اینکه آیا از جمله" لتنذر‌ام القری و من حولها" استفاده نمی‌شود که هدف از نزول قرآن انذار مردم مکه و اطراف آن است؟ آیا این تعبیر با جهانی بودن اسلام تضاد ندارد؟! پاسخ این سؤال با توجه به یک نکته روشن می‌شود، و آن اینکه: کلمه"ام القری" که یکی از نامهای مکه است از دو واژه ترکیب یافته"ام" که در اصل به معنی اساس و ابتدا و آغاز هر چیزی است، و مادر را هم به همین جهت"ام" می‌گویند که اساس و اصل فرزندان است. و" قری" که جمع" قریه" به معنی هر گونه آبادی و شهر است، اعم از شهرهای بزرگ و کوچک یا روستاها، و شواهد زیادی نیز در قرآن بر این معنی وجود دارد. اکنون ببینیم چرا" مکه" را"ام القری" نامیده‌اند؟ (مادر و اصل همه آبادیها). روایات اسلامی تصریح می‌کند که همه زمین نخست زیر آب غرق بود و خشکیها تدریجا سر از آب بیرون آوردند (علم امروز نیز این معنی را پذیرفته است). این روایات می‌گوید: نخستین نقطه‌ای که از زیر آب سر برآورد" کعبه بود، و سپس خشکیهای زمین از کنار آن گسترش یافت که از آن به عنوان دحو الارض (گسترش زمین) یاد شده است. با توجه به این تاریخچه روشن می‌شود که" مکه" اصل و اساس و آغاز همه آبادیهای روی زمین است، بنا بر این هر گاه گفته شود"ام القری و من حولها" پیداست که تمام مردم روی زمین را شامل می‌شود. ۵ - پانویس۶ - منبعمرکز فرهنگ و معارف قرآن، فرهنگ قرآن، ج۱۰، ص۶۰۵، برگرفته از مقاله «انذار به حشر». |